Voor degenen die hun blaas niet op de normale manier kunnen legen, is intermitterende katheterisatie bij uitstek de therapie die de plasbuis gezond houdt. Complicaties kwamen vaak voor. Toen hydrofiele katheters voor eenmalig gebruik op de markt kwamen, daalde het risico op UWI aanzienlijk. Lage wrijving leek de sleutel te zijn om de plasbuis gezond te houden. Tegenwoordig is er slechts één hydrofiele katheter waarvan wetenschappelijk is bewezen dat deze de complicaties vermindert, ook na langdurig gebruik.
Katheterisatie met een urinekatheter is noodzakelijk wanneer er urine in de blaas achterblijft die niet kan worden verwijderd door normaal te plassen (urineretentie). Indien niet behandeld, kan urineretentie leiden tot infectie, incontinentie, nycturie en ongemak, maar ook tot ernstigere complicaties zoals nierfalen en sepsis. Daarom is katheterisatie een levensreddende therapie. Urineretentie kan worden veroorzaakt door neurogene blaasdisfunctie of ten gevolge zijn van een laesie van het centrale en/of perifere zenuwstelsel. Veelvoorkomende diagnoses gerelateerd aan neurogene blaasdisfunctie zijn ruggenmergletsel, myelomeningocele (spina bifida), multiple sclerose, de ziekte van Parkinson, diabetes en beroerte. Niet-neurogene factoren, zoals goedaardige prostaathyperplasie, kunnen ook urineretentie veroorzaken die katheterisatie vereist.
De meest voorkomende complicatie van alle soorten katheterisaties is urineweginfectie (UWI). De blaas wordt over het algemeen als een steriele omgeving beschouwd, maar dit is recentelijk ter discussie gesteld.1 Het urinaire microbioom lijkt verband te houden met urinaire gezondheid1 en het inbrengen van een katheter verhoogt het risico op een (andere) bacteriële besmetting en kan zorgen voor een onbalans. Het is echter al lang bekend dat urineretentie veel gevaarlijker is dan het gebruik van een katheter om de blaas te legen.2
Intermitterende katheterisatie
Katheterisatie kan worden gedaan met behulp van een verblijfskatheter of door middel van intermitterende katheterisatie. Intermitterende katheterisatie betekent het met tussenpozen legen van de blaas met behulp van een katheter, die na elk gebruik wordt verwijderd. Een verblijfskatheter blijft in de blaas met een ballon en wordt ofwel door de buikwand (suprapubisch) of door de urethra (transurethraal) geplaatst. Terwijl intermitterende katheterisatie een methode is om continent te zijn waarbij een normale blaasdynamiek mogelijk is, betreft verblijfskatheterisatie een meer invasieve plaatsing en geeft een constante uitstroom waardoor een statische blaas kan ontstaan. Complicaties worden vaker gezien bij het gebruik van verblijfskatheters, zoals infecties, blaasstenen en katheterblokkade. Daarom is intermitterende katheterisatie tegenwoordig eerste keuze, zowel voor de korte als voor de lange termijn.3,4,5,6,7,8 Suprapubische katheters worden alleen aanbevolen voor kortdurend gebruik en transurethrale verblijfskatheters moeten altijd worden vermeden en/of het gebruik ervan geminimaliseerd.3,4,5,8,9 Naast het behoud van een goede gezondheid van de urinewegen, biedt succesvolle intermitterende katheterisatie veel voordelen voor de patiënt. Deze omvatten een verbetering van het zelfvertrouwen en zelfrespect, een verbeterde kwaliteit van leven met minder incontinentie en aandrang, een betere slaap, maakt fysieke activiteiten (weer) mogelijk, geeft het vermogen om seksueel actief te zijn en geeft minder pijn en ongemak.10,11,12,13