Constipatie is een veel voorkomend symptoom en kan op basis van de symptomen worden onderverdeeld in primaire en secundaire constipatie.
Primaire constipatie is bijvoorbeeld functionele of idiopathische constipatie of slow transit constipatie.
Secundaire constipatie heeft een onderliggende oorzaak. Bijvoorbeeld door het gebruik van specifieke medicatie of een medische aandoening (de ziekte van Hirschsprung, MS, Parkinson) en/of een mechanische obstructie zoals een rectale strictuur, rectocele of een darmobstructie.
Primaire of functionele constipatie komt vaak voor en de prevalentie wordt geschat tussen 2-28% van de bevolking. Vooral ouderen en mensen met een lagere sociaaleconomische status worden getroffen. Constipatie wordt 10 keer vaker gemeld bij vrouwen dan bij mannen.
Functionele constipatie wordt over het algemeen als ongevaarlijk beschouwd in medische zin, d.w.z. het veroorzaakt geen organische schade en verkort de levensverwachting niet. Het komt echter vaak voor dat de kwaliteit van leven wordt verminderd door de last die de symptomen geven.
De term refractaire constipatie wordt beschreven als symptoomverlichting niet wordt bereikt na een bepaalde periode van behandeling.
Slow transit constipatie of coloninertie (een trage of niet actieve darm) wordt gedefinieerd als ernstige functionele constipatie zonder enige bekkenbodemdisfunctie. Slow transit constipatie wordt gediagnosticeerd met behulp van radiografisch bewijs van vertraagde transit met fysiologische afwezigheid van colon-motorische activiteit en geen respons op farmacologische stimulatie tijdens de radiografische opname. Ongeveer 15 tot 30% van de geconstipeerde mensen heeft slow transit obstipatie. In wezen komt het erop neer dat de peristaltiek in de dikke darm sterk wordt verminderd en daardoor het vermogen van de darm om ontlasting te verplaatsen wordt verminderd. De reden voor deze verminderde peristaltiek is onbekend. Sommige theorieën suggereren een gebrek aan vezels in de voeding, autonome neuropathie en aandoeningen van zowel het enterische zenuwstelsel als het endocriene systeem.
Beoordeling, diagnose en behandeling van constipatie is voor elk individu maatwerk.
Constipatie behandelen
Behandelingen worden het best aangeboden in overeenstemming met de zogenaamde behandelpiramide.
Wijzigingen in levensstijl
Een effectieve behandeling wordt niet alleen bereikt door therapietrouw m.b.t. medicatie, maar ook dieet- en levensstijlveranderingen.
Farmacologische behandelingen
Alle medicijnen, of het nu orale preparaten of rectale zetpillen zijn, mogen alleen worden voorgeschreven om de gevonden oorzaak te behandelen. Het is essentieel om onderscheid te maken tussen medicijnen die de consistentie van ontlasting veranderen, stimulerende laxeermiddelen, bulkvormende laxeermiddelen en osmotische laxeermiddelen. De responspercentages met laxerende medicatie wordt in gerandomiseerde klinische onderzoeken geschat op ongeveer 20-40% en therapietrouw voor wat betreft deze laxeermiddelen is slecht.
Het is bewezen dat behandeling met biofeedback effectiever is dan laxeermiddelen voor constipatie bij mensen met specifieke bekkenbodemproblematiek.
Het behandeltraject moeten beginnen met conservatieve behandelingen zoals hierboven beschreven. Mensen met slow transit constipatie reageren niet voldoende op deze behandelingen. Er zijn enkele kleine onderzoeken die suggereren dat niet-farmacologische behandelingen zoals biofeedback, darmspoelen en acupunctuur effectief kunnen zijn. De diagnose van slow transit constipatie wordt vaak pas vastgesteld als is aangetoond dat de eerste stappen niet effectief zijn. Voor die mensen die niet reageren op conservatieve behandelingen zijn er ter behandeling verschillende chirurgische benaderingen mogelijk.
Darmspoelen
Darmspoelen is een goede behandeling voor de behandeling van primaire en secundaire constipatie. Het is aangetoond dat deze behandeling zorgt voor een regelmatige en voorspelbare stoelgang, die de kwaliteit van leven verbetert en het individu in staat stelt controle te hebben over het moment van stoelgang.
Darmspoelen is ook succesvol gebleken voor sommige mensen met slow transit constipatie, hoewel er een risico kan zijn dat de wand van de dikke darm bij mensen met ernstige en chronische constipatie minder snel reageert op de prikkels die het inbrengen van hetwater veroorzaken.
Mogelijke oorzaak slow transit constipatie
Twee onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met slow transit constipatie minder interstitiële cellen van Cajal hebben, dit zijn de zogenaamde pacemakercellen van de darm. Deze zijn voor een normale darmmotiliteit en helpen bij de overdracht van signalen tussen zenuwen en spieren.*
Behandeling van slow transit constipatie
Aanpassingen van de levensstijl en farmaceutische behandelingen: Mensen met slow transit constipatie reageren vaak niet voldoende op medicatie. De behandeling begint meestal conservatief zoals aanpassingen in dieet, meer lichaamsbeweging eventueel aangevuld met medicatie zoals laxeermiddelen. De diagnose slow transit constipatie wordt vaak pas gesteld nadat de mensen niet op deze eerste behandelingen hebben gereageerd.
Niet-farmacologische behandelingen, waaronder biofeedback, darmspoelen en acupunctuur zijn succesvol gebleken, maar slechts in kleine studies bewezen. Voor mensen die niet reageren op de minimaal invasieve behandelingen zijn er verschillende chirurgische behandelingen mogelijk.
Darmspoelen voor slow transit constipatie: is succesvol gebleken, ook al bestaat het risico dat de wand van de dikke darm bij deze groep ernstig geconstipeerde patiënten minder geneigd is op de prikkels, die het inbrengen van water veroorzaakt, te reageren. Het wordt aanbevolen om darmspoelen met een relatief hoog volume water uit te voeren om voldoende reactie te verkrijgen.